السُّجودُ منتَهَی الِعباده من بَنی آدَمَ[1]

مسجد یعنی جایگاه سجده و سجده منتها و اوج بندگی و عبادت انسان در مقابل حضرت پرودگار جل و علی است.

مسجد در فرهنگ دینی یادآور عبودیت، بندگی و خضوع در محضر پرودگار علی اعلی است، با وجود اینکه زمین با همه‌ی وسعتش می تواند محل سجده و عبادت ذات باری تعالی باشد«جُعِلَت لی الأرضُ مسجدا...»[2]، اما برترین و اصیل ترین مکان برای عبادت و تقرب به پرودگار مسجد است.

لذا اصلی‌ترین نشانه‌ی مسجد و محور تمام کارکردهای مسجد، ذکر و یاد خدای تبارک و تعالی و عبادت ذات بی متهای او می باشد. در آیات کلام الله وحی، از مسجد به عنوان جایگاه ذکر و یاد خداوند و محل ذکر اسماء حسنی او یاد می شود: «وَ مَساجِدُ یُذکَرُ فِیها اسمُ اللهِ کَثِیراً»[3]و از این روست که ظالم ترین فرد کسی است که مردم را از ذکر و عبادت خدا در مساجد محروم می کند«وَ مَن أظلَمُ مِمَّن مَنَعَ مَساجِدَالله أن یُذکَرَ فِیها اسمُه»[4] .

مسجد جایگاه عبادت خالصانه‌ی خداوند[5]،  محل نجوای صادقانه با معبود[6]، پایگاه عروج انسان از خاک به افلاک[7]، زیارتگاه حضرت الله جل جلاله[8] و خانه‌ی نورانی حضرت پرودگار[9] است.

امیرحسین احمدنیا – 16 رجب 1442 هـ . ق

امام خامنه‌ای مدظله العالی: مسجد می‌تواند پایگاه همه‌ی کارهای نیک باشد؛ پایگاه خودسازی، انسان سازی، تعمیر دل و تعمیر دنیا و مقابله با دشمن و زمینه سازی برای ایجاد تمدن اسلامی، بصیرت افزایی افراد و هَلُمَّ جَرّا؛ مسجد یک چنین جایگاهی است.

1395/05/31

حضرت امام خمینی (رحمه الله علیه):

مسجد محلی است که از آن باید امور اداره بشود، این مساجد بود که این پیروزی را برای ملت ما درست کرد، این مراکز حساسی است که ملت باید به آن توجه داشته باشند؛ این طور نباشد که خیال کنیم حالا دیگر ما پیروز شدیم، دیگر مسجد می خواهیم چه کنیم؟ پیروزی ما برای اداره مسجد است.[1]

مسجد ابتکار دین مبین اسلام در آغازین روزهای ولادت و کانون مرکزی جامعه اسلامی در تصمیم‌گیری، فرهنگ‌سازی، مدیریت و مرجع رفع مشکلات حکومت و مردم در جامعه‌ی‌اسلامی بر محور نماز و ذکر و دعا بوده است.

مسجد، قلب جامعه‌ی اسلامی و مهم ترین پایگاه فرهنگی و سیاسی حکومت دینی است. از این رو، روایات با تعبیرهای بلندی، مانند: «خانه‌ی خدا»، «نشستنگاه پیامبران»، «سرای هر پرواپیشه»، «بهترین مکان‌ها»، و «باغ بهشتی» مسلمانان را به برقراری ارتباط با این کانون دل‌ها دعوت می کنند و به گسترش بهره‌گیری از برکات مادّی و معنوی مسجد، تشویق می نمایند

با نگاهی به صفحات تاریخ و غور در گذشته ی تاریخی «مسجد» می توان گفت مسجد اولین نهاد فرهنگی، اجتماعی و سازمانی است که مستقیما توسط پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم و در نخستین روزهای تاسیس حکومت اسلامی پایه گذاری شده است.

مسجد از ابتدای تاسیس قلب تپنده ی جامعه اسلامی، مرکز بی بدیل اجتماع مسلمانان، کانون همفکری و مشورت و فرماندهی و محل حل مشکلات جامعه ی اسلامی بر محور ذکر و دعا بوده است.

شاید بتوان گفت مسجد در گذر تاریخ فراز و نشیب های متعددی را طی کرده، از تحولات فرهنگی گرفته تا معماری و زینت ظاهری اما حقیقت آن است که «مسجد» در باطن هرگز تعریف اصیل خود را از دست نداده و هنوز هم کانون عبادت فردی و اجتماعی مسلمانان است.

مسجد از همان ابتدای اسلام، فقط یک عبادتگاه نبود بلکه محل اجتماع و مکان تجلی وحدت امت اسلامی بود و در این مکان مقدس به همه ی شئون جامعه ی اسلامی  اعم از عبادی، سیاسی، اقتصادی، قضایی، ارتباطی،تبلیغاتی و ... پرداخته می شد.

البته با وجود همه ی کارکردهای متعدد، همواره روح مسجد «مسجد و محل عبادت بودن» است و این شالوده و پایه ی همه ی فعالیت های فرهنگی، اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و ... امت مسلمان در راستای عبودیت حضرت باری تعالی است.

امیرحسین احمدنیا – 10رجب1442