-
پنجشنبه, ۱۶ دی ۱۴۰۰، ۱۲:۲۴ ق.ظ
-
۷۸۲
از دیدگاه امام خمینی (ره) اساس و چکیده‌ی اسلام ناب، «توحید» است.
توضیح آنکه؛ در بدو امر، مفهوم توحید مفهومی آشنا است که فقط به حوزه‌ی باورها مربوط است. امام خمینی(ره) کلمه‌ی توحید و توحید کلمه را عصاره‌ی اسلام و مقصد انبیا می‌دانند. ایشان با نگاه دقیق خود این مفهوم را به گونه‌ای تشریح می‌کنند که قابلیت جریان و تاثیر عمیق در همه‌ی شئون جامعه را خواهد داشت.
امام خمینی(ره): کافی نیست که ما و شما در یک محفلی جمع بشویم و در جاهای دیگر هم همین طور، لکن آن مقصدی که مقصد اسلام است و مورد امر خدای تبارک و تعالی است و همه‌ی انبیا برای آن مقصد آمده اند از آن مقصد غفلت بشود. باید گفتارها، انسان را برساند به معنویات و برساند به توحید کلمه و کلمه‌ی توحید. صحیفه، ج۱۴، ص۱۵۲.
امام خامنه‌ای نیز در این‌باره می‌فرمایند: لُب روح و حقیقت اسلام، توحید است.
اما توحید از نظر ایشان: توحید پدیده‌ای از جنس فعل و به معنای یکی کردن است.
توضیح آنکه؛ توحید از ماده‌ی "و ح د" در باب تفعیل استفاده شده و به معنای یکی شدن و یکی کردن است. یعنی وقتی دو چیز را با هم یکی کنیم به این عمل توحید گویند. در نتیجه، اصولا توحید پدیده‌ای از جنس شدن، فعل و کنش است. امام خمینی(ره) در این باب در کتاب آداب الصلاة می‌نویسند:
به عقیده‌ی نویسنده جمیع علوم عملی است حتی علم توحید. شاید از کلمه‌ی توحید که تفعیل است عملی بودن آن نیز استفاده شود؛ چه که به حسب مناسبات اشتقاق، توحید از کثرت رو به وحدت رفتن و جهات کثرت را در عین جمع مستهلک و مضحل نمودن است.
در واقع توحید یک چهره‌ی دانشی (اثباتی) دارد و یک چهره‌ی کنشی (ثبوتی).
در بعد اول صحبت از برهان و انواع ادله‌ی عقلی و نقلی است و در بعد دوم صحبت از جریان توحید در متن واقعیت زندگی اجتماعی است.
مقام معظم رهبری در این‌باره می‌فرمایند: توحید یک امتداد اجتماعی دارد، یک امتداد سیاسی دارد، لااله‌الا‌الله فقط در تصورات و فروض فلسفی و عقلی منحصر و زندانی نمی‌ماند و می‌آید در کف جامعه تکلیف حام را معین می‌کند، تکلیف مردم را معین می‌کند.
یکی از فرق‌های مهم مکتب امام با سایر مکاتب امام با سایر مکاتب در تبیین توحید است. امام وجهه‌ی فعل بودن توحید را پررنگ‌تر می‌بیند ولی در سایر مکاتب بیشتر از زاویه‌ی برهان و استدلال به این مفهوم می‌نگرد. البته توحید به معنای فعل بودن، مبتنی بر برهان غیر قابل خدشه بر توحید به معنای دانشی آن است.