با نگاهی به صفحات تاریخ و غور در گذشته ی تاریخی «مسجد» می توان گفت مسجد اولین نهاد فرهنگی، اجتماعی و سازمانی است که مستقیما توسط پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم و در نخستین روزهای تاسیس حکومت اسلامی پایه گذاری شده است.

مسجد از ابتدای تاسیس قلب تپنده ی جامعه اسلامی، مرکز بی بدیل اجتماع مسلمانان، کانون همفکری و مشورت و فرماندهی و محل حل مشکلات جامعه ی اسلامی بر محور ذکر و دعا بوده است.

شاید بتوان گفت مسجد در گذر تاریخ فراز و نشیب های متعددی را طی کرده، از تحولات فرهنگی گرفته تا معماری و زینت ظاهری اما حقیقت آن است که «مسجد» در باطن هرگز تعریف اصیل خود را از دست نداده و هنوز هم کانون عبادت فردی و اجتماعی مسلمانان است.

مسجد از همان ابتدای اسلام، فقط یک عبادتگاه نبود بلکه محل اجتماع و مکان تجلی وحدت امت اسلامی بود و در این مکان مقدس به همه ی شئون جامعه ی اسلامی  اعم از عبادی، سیاسی، اقتصادی، قضایی، ارتباطی،تبلیغاتی و ... پرداخته می شد.

البته با وجود همه ی کارکردهای متعدد، همواره روح مسجد «مسجد و محل عبادت بودن» است و این شالوده و پایه ی همه ی فعالیت های فرهنگی، اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و ... امت مسلمان در راستای عبودیت حضرت باری تعالی است.

امیرحسین احمدنیا – 10رجب1442

واژه‌ی «مسجد» در لغت اسم مکان و از ریشه‌ی «سجد»، به معنای سر فرود آوردن و اظهار تذلل و خاکساری است. ابن فارس می نویسد:

 السینُ و الجیمُ و الدّال، أصلٌ واحدٌ مُطّردٌ یَدُلّ علی تَطامُنٍ و ذٌل، یُقالُ: سَجَدَ، إذا تَطامَنَ و کُلّ ما ذَلَّ فَقَد سَجَد.[1]

سین و جیم و دال، دارای یک معنای اصلی و فراگیر است که بر فروتنی و خاکساری دلالت می کند. وقتی گفته می شود: «سَجَدَ» که شخص، فروتنی کرده باشد و هر آنچه خاکساری کند، سجده کرده است.

دیگر واژه شناسان عرب نیز با عباراتی مشابه، همین مضمون را تایید کرده‌اند. بنابراین، چنان که گفته شد، در زبان عربی «سجود» به معنای خاکساری و یرفرود آوردن در برابر دیگری است و «مسجد»، به معنای مکان چنین اقدامی است.

آیت‌الله حسین نوری همدانی با تاکید بر محوریت مساجد در تمام امور در صدر اسلام گفت: باید به شرایطی دست پیدا کنیم که عظمت مسجد به همین حد و جایگاه برسد.

آیت‌الله حسین نوری همدانی ظهر امروز با تاکید بر محوریت مساجد در تمام امور در صدر اسلام اظهار کرد: باید به شرایطی دست پیدا کنیم که عظمت مسجد به همین حد و جایگاه برسد.

وی لزوم جذابیت‌سازی در مساجد برای حضور اقشار مختلف مردم خصوصا جوانان را مورد تاکید قرار داد و افزود: با این اقدام جوانان را جذب مساجد کنیم تا مساجد تنها محلی برای نماز خواندن نباشد بلکه در کنار نماز برنامه‌های متنوعی نظیر کتابخوانی و جلسات قرآن برگزار شود.

این مرجع تقلید با تاکید بر اینکه حوزه‌های علمیه هم در مسجد بود و حوزه‌ای جداگانه وجود نداشت، گفت: حوزه علمیه در مسجد آغاز به‌کار کرد و باید کاری کنیم که مسجد به جایگاه صدر اسلام بازگردد چون همه تصمیمات مهم در گذشته در مسجد گرفته می‌شد.

وی ضرورت اقامه نماز در مساجد در سه وعده صبح و ظهر و مغرب را مورد توجه قرار داد و با اشاره به اهمیت اقامه جماعت نماز صبح اظهار کرد: برگزاری اجتماعات در مساجد مورد توجه باشد تا افرادی که فعال هستند شناخته شده و به آن‌ها امتیاز داده شود.

آیت‌الله نوری همدانی با تاکید بر اینکه مساجد باید انقلابی باشند افزود: این موضوع مهمی است و هر کسی نمی‌تواند مسجدی باشد چون دارای جایگاه بسیار عظیم و با ارزشی است.

وی زنده شدن ارزش‌های اسلامی را در دستان مسوولان امور رسیدگی به مساجد دانست و خاطرنشان کرد: کسی می‌تواند مسجدی را آباد کند که ایمان و جهاد فی سیبل‌الله داشته باشد و امیرالمؤمنین(ع) از جمله افرادی است که این ویژگی را داشتند.