در زمان نبی مکرم اسلام(ص)، از جمله مهم‌ترین کارکردهای مسجد، ایجاد بینش صحیح و بسیج نمودن عمومی مردم برای مقابله با کفار و جهاد بوده است. این نقش که سال‌ها به فراموشی سپرده شده بود، در نهضت روحانیون شیعه به رهبری امام خمینی(ره) در سال 1342 هجری‌شمسی و نیز در جریان انقلاب اسلامی، این کارکرد مسجد احیا شد. در زمان 8 سال دفاع مقدس نیز پر رنگ‌تر از گذشته و در تمامی شهرهای کشور، از جذب نیرو گرفته تا آموزش و اعزام و پشتیبانی و دیگر فعالیت‌ها مساجد نقش بسیار اساسی را ایفا نمودند. بدیهی است که اگر تدبیر و بیانات روشنگرانه حضرت امام خمینی(ره) نبود، مساجد نمیی‌توانست به جایگاه حقیقی خود در این زمینه بازگردد و او بود که مساجد را دوباره مرکز جنبش‌ها و حرکت‌های اسلامی نمود و می‌فرمود: «مسجد در اسلام و در صدر اسلام همیشه مرکز جنبش و حرکت های اسلامی بوده... از مسجد تبلیغات اسلامی شروع می شده است، از مسجد حرکت قوای اسلامی برای سرکوبی کفار و وارد کردن آنها در [زیر] بیرق اسلام بوده است. شما که از اهالی مسجد و علمای مساجد هستید، باید پیروی از پیغمبر اسلام (ص) و اصحاب آن سرور کنید و مساجد را برای تبلیغ اسلام و حرکت اسلامیت و قطع ایادی شرک و کفر و تأیید مستضعفین در مقابل مستکبرین قرار دهید.»

صحیفه حضرت امام(ره)، ج 7، ص 65.